Het gouden trio: Waarom, hoe en wat in mindfulness

Mindfulness wordt wel gebracht als een techniek om te trainen. De focus op wat je doet, de techniek, geeft grip. Hoe je traint en waarom je traint zijn minstens even belangrijk. Het wat, hoe en waarom vormen het gouden trio om mindfulness een plek in je dagelijks leven te geven. Ze voeden elkaar en jou op je weg met mindfulness.

Waarom beoefen je mindfulness? 

Wat is je motivatie? Wat drijft je? Dit is de basis waarop je je mindfulness oefening bouwt. Motivatie en emotie hebben eenzelfde herkomst, namelijk het latijnse woord (e)movere. Bewegen met een richting vanuit wat je drijft.
Het helpt om je motivatie te herinneren bij de start van het oefenen. Je voedt zo je drijfkracht, door contact te maken met jou waarom.

Als we de Waaromvraag van mindfulness groter maken dan onze persoonlijke motivatie, kunnen we kijken naar de context waaruit mindfulness komt. Hoewel mindfulness in allerlei tradities en vormen voorkomt, is het boeddhisme de bekendste basis geworden. Mogelijk is één van de redenen, dat het boeddhisme voor ons westerlingen begrijpelijk systematisch overgebracht wordt. Het is een gestructureerd denksysteem, met een praktische uitvoerbaarheid voor iedereen, in elke context.

Mindfulness - in de boeddhistische visie - is zowel een beoefening als de aangeboren kwaliteit van onze menselijke geest die we cultiveren op onze weg naar verlichting. We bewegen naar het toestaan van steeds meer bewustzijn en oefenen dit te mixen met ons hele doen en laten. John Kabat Zinn zei 'mindfulness means being awake, it means that you know what you are doing.'. Wakker zijn. Van onwetendheid naar meer bewustzijn. En belangrijk daarbij is dat mindfulness je aangeboren natuur is, en niet iets wat er van buitenaf in gestopt wordt. Dit impliceert nog iets: onze natuur is wakker, bewust en wetend. In wezen hoeven we dus niets aan onszelf te fiksen. Mindfulness is er al en het oefenen is als een cadeau uitpakken.

Hoe oefen je mindfulness? 

Wanneer je alleen met Wat, de techniek bezig bent, word je een technocraat. Alles om en voor de vorm. Dat drukt je inspiratie misschien weg. Ben je alleen maar met je waarom bezig, dan fladder je mogelijk weg in veel inspiratie maar wordt het weinig praktisch. De Boeddha zou er bij zeggen: Niet te los, niet te strak.  

Hoe gaat over inzicht in de manier waarop je oefent en hoe je waarneemt. Met welke fysieke en mentale houding oefen je? Zit je rechtop? Welke van de houdingskwaliteiten [1]zijn actief? Hoe voel je je over jezelf en mindfulness oefenen? Is er oordeel? Is er een ontvankelijke open houding naar je ervaring? Een open geest ziet meer dan een gesloten geest. Als je met waardering voor wat je ervaart oefent, oefen je met een open houding.

De Hoe-vraag in groter verband verwijst naar de weg of het pad van en met mindfulness.
Kies je ervoor mindfulness een plek in je dagelijks leven geven, dan is blijvend oefenen nodig. Alleen of met een groep.
Voor sommigen is de keuze om mindful te leven ook een spiritueel pad gaan. In het boeddhisme studeer je in een sangha (groep) op de leer (dharma) en zijn er leraren die je ondersteunen.

Wat oefenen je met mindfulness?

Mindfulness kent een arsenaal aan verschillende beoefeningsvormen en technieken voor het trainen van je geest. Je oefent in mindfulness de aandacht via het lichaam, je adem, alle zintuigen en de omgeving. Als je de oude boeddhistische teksten induikt vind je een body scan die je doet duizelen. [2] We trainen de aandacht ook door te contempleren op een tekst.

Met mindfulness ontdekken we dat we aandacht hebben, die we kunnen richten en plaatsen op een object. Zo trainen we concentratie en kalmte. We trainen om meer en meer in vrede te verkeren bij je ervaring. Hoe wild, onstuimig, lauw, verveeld deze ook voelt. Je leert erbij te blijven op een oordeelloze, nieuwsgierige vriendelijke manier. 

Wat helpt om mindfulness te oefenen?

Naast samen oefenen raad ik aan om een omgeving te organiseren die je helpt. Neem tijd om uit te zoeken wat dat voor je is. Als de tuin te weinig water krijgt, kan er ook niks groeien en bloeien.

Wat levert mindfulness oefenen op? 

Een kleine greep uit de groeiende berg wetenschappelijk onderzoek.[3]

• vermindering van peinzen en piekeren (Chambers et al. (2008)
• vermindering van de ervaring van stress (Hoffman et al. 2010) (Farb et al., 2010; Williams, 2010).
• verbetering van ons werkgeheugen (Jha et al.2010)
• focus (Moore and Malinowski, 2009)
• minder emotionele reactiviteit (Ortner et al., 2007).
• meer cognitieve flexibiliteit. Je doorbreekt neurologische automatische patronen, zodat je ervaring van het huidige moment meer bewust mee doet. (Siegel, 2007a). Het deel van het brein wordt geactiveerd dat meer aanpassingen kan maken bij negatieve of stressvolle situaties. (Cahn & Polich, 2006; Davidson et al., 2003). Dat deel in de hersenen houdt ook verband met sneller herstel na negatieve uitdagingen. (Davidson, 2000; Davidson, Jackson, & Kalin, 2000).
• tevredenheid in relaties. Omgang met stress in conflicten en jezelf beter uiten. (Barnes et al., 2007), (Dekeyser el al., 2008)

In de boeddhistische traditie is de opbrengst van mindfulness dat we de aard van de realiteit en onze geest gaan doorzien en ervaren.

• Herinneren van onze kostbare menselijke geboorte (geboorte)
  We doorzien wat samen is gekomen zodat we geboren werden. We hebben waardering voor het leven.
• Vergankelijkheid (eindigheid, dood)
  Niets is solide, alles in continue in beweging van ontstaat en vergaan.
• Oorzaak en gevolg, onderlinge verbondenheid (karma)
  Niets staat op zichzelf, alles is relationeel.
• Ongemak en lijden horen bij het leven (samsara)

Door het realiseren (denken, voelen, diep begrijpen) van deze vier grote gedachten ontdekken we de stralende helderheid van de geest, onze aangeboren wijsheid, en de leegte van alle percepties (lees leegte als de potentie volle ruimte waaruit alles ontstaat).

Tot slot: Waarom, hoe en wat

Het gouden trio van de waarom, hoe en wat in je mindfulness beoefening is een cirkel die elkaar wederkerig en doorgaand beïnvloedt. Soms is er aandacht nodig voor je wat, soms meer voor je waarom of hoe. Het is een levend iets dat met je dagelijks leven meebeweegt. Maak goud van je mindfulness oefening door hier de tijd voor te nemen. En, niet te los, niet te strak... 

Mindfulness in Arnhem 

Mail me voor een gratis kennismaking via Zoom op info@kimlokers.nl of bel 0624558899 

[1] De kracht van de zeven houdingskwaliteiten

[2] De vier fundamenten van mindfulness in de sutra's

[3] Overzicht wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van mindfulness